ምርጫ በዝረራ ማሸነፍ

 በኢትዮጵያ ምርጫ ተካሂዷል። ተቃዋሚ ወይም ተፎካካሪ ፓርቲዎች ከዚህ በፊት በተለየ ሁኔታ ተሳትፈዋል። የምርጫው ሒደት ባብዛኛው ከተጽዕኖ የራቀ ነው ሊባል ይችላል። ተቃዋሚዎች በቂ የአየር ጊዜ ተሰጥቷው ፕሮግራማቸውን ለሕዝብ እንዲያቀርቡ ተደርገዋል።

በርካታ ክርክሮች በተለያዩ የሚዲያ አውታሮች ተካሂዷል። ለገዢው ፓርቲ እንደ በፊቱ ጊዜያት ፕሮፓጋንዳውን እንዲያሰራጭ እጥፍ ጊዜ አልተሰጠውም። ከተቃዋሚዎቹ እኩል በሚባል መልኩ ሃሳቡን እንዲያቀርብ ነው የተደረገው።

ከሁሉ በላይ በደኅንነቱ መሥሪያ በጀት ተበጅቶለት ኮሮጆ ለመገልበጥ የሚሠራ ኃይል የለም። ምርጫ ቦርድም ነጻና ተዓማኒነቱን በተደጋጋሚ አረጋግጧል። በምርጫው ቀን መራጩ ሕዝብ ነጸ በሚባል መልኩ ሲመርጥ ውሏል። በተለይ በከተሞች አካባቢ ምርጫው ተጭበርብሯል የሚያስብል ተግባር እንዳልተፈጸመ ታይቷል።  

ማነው ምርጫውን ያሸነፈው? የፌዴራሉን መንግሥት የሚመሠርተው ማነው? በየክልሉስ?

ለልማትና ለዕድገት ነው የቆምኩትና ምረጡኝ ካለው ገዢው ፓርቲ ጀምሮ በዘር የተደራጁ ፓርቲዎች በዚህ ምርጫ ተሳትፈዋል። የሁሉንም ማኒፌስቶ አንብቦና ተረድቶ ብቻ ሳይሆን ማንነታቸውንም ጭምር መርምሮ ሕዝብ ድምፁን ሰጥቷል።

ሕገመንግሥቱን እቀይራለሁ፤ የዘር ፖለቲካን ወደ ዜጋ ፖለቲካ እቀይራለሁ፤ ኢትዮጵያን ከክልል ክፍፍል ወደ አራት ቀጣናዊ ክፍልፍሎሽ ዝቅ በማድረግ አዲስ ካርታ እፈጥራለሁ፤ የኢትዮጵያን ወደ 50 ክልል (ሃምሳ ክልል) እከፋፍላታለሁ፤ ለአዲስ አበባ የቤት ችግር በመጪው 5ዓመታት መፍትሔ እሰጣለሁ፤ በምርጫው የምወዳደረው የሽግግር መንግሥት ለመመሥረት ነው፤ ኢትዮጵያ በመጪው 10ዓመት የጦር ጀቶችን አምርታ ለአፍሪካ አገራት እንድትሸጥ አደርጋለሁ፤ ወዘተ ያልተሰማ ተስፋና የምርጫ ቃልኪዳን የለም ማለት ይቻላል።

ሕዝብ ሰምቷል። ውሳኔው ምን ይሆን? የገዢውን ፓርቲ ማማለያ አሽቀንጥሮ በመጣል ድምፁን ከተቃዋሚዎቹ ለአንዱ ሰጥቶ በዝረራ እንዲያሸንፍ ቢያደርግስ? ወይም ተቃዋሚዎቹን በሙሉ “ከእጅ አይሻል ዶማ ናችሁ” በማለት ገዢው ፓርቲ መንግሥት እንዲመሠርት የዝረራ አሸናፊ ቢያደርገውስ? በዚህ ምርጫ ያልታሰበ የዝረራ ውጤት ቢከሰትስ ምን እንላለን?

ዴሞክራሲ ሰፍኖባታል በሚባልባት አሜሪካም ሆነ አንድ ፓርቲ ከራሱ ጋር ተወዳድሮ በሚያሸንፍባቸው ኮሙኒስታዊ አገራት በዝረራ (landslide) ማሸነፍ ያልተለመደ አይደለም።

የፖለቲካ ምሁራኑ በዝረራ ማሸነፍ የምርጫውን ተዓማኒነት ጥያቄ ላይ ይጥለዋል ይላሉ። እንዲያውም ከ2/3ኛ በላይ ድምፅ ማግኘት ጥርጣሬ የሚያስነሳ ነው በማለት ይናገራሉ። ምክንያቱም በነጻና ተዓማኒ ምርጫ ይህ ያልተለመደ በመሆኑ ነው ይላሉ።

ሌሎች ደግሞ አዲስ የዴሞክራሲ ፈር ሲቀድ ያልተለመደ የምርጫ ውጤት ማምጣት ሊከሰት የሚችል ነው በማለት ይሞግታሉ። በ2012 (እኤአ) በግብፅ በተደረገ ምርጫ የሙስሊም ወንድማማች ፓርቲ 70% ድምፅ ማግኘቱን ለአብነት ይጠቅሳሉ። በመሆኑም ዴሞክራሲያዊ ልምምድ ባልዳበረባቸው ምርጫዎች ከ60-80% ማሸነፍ በጣም የሚጠበቅ ነው፤ የዝረራ ውጤት እንዲያውም ሊከሰት የሚችል ነው ይላሉ። እርስበርሳቸው የተከፋፈሉና ያልተደራጁ ተቃዋሚዎች ለዝረራ ውጤት ዋንኛ ምክንያት ይሆናሉ የሚል አስተያየት ይሰጣሉ።

በ2009 በሰሜን ኮሪያ ገዢው ፓርቲ በ99.98%፤ በ2014 እንዲሁ በ99.97% እና በ2019 በተካሄደው ደግሞ 99.99% “አሸንፏል”። ይህ ገዢው ፓርቲ ራሱን ብቻ ተወዳዳሪ አድርጎ ያቀረበበት የሚባል ምርጫ ውጤት ነው።

በሌላ በኩል በፈረንሳይ በ2002 በተካሄደው ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ ዣክ ሺራክ ተፎካካሪያቸውን ዢን-ማሪ ለፔንን በ82% በዝረራ አሸንፈዋቸዋል።

የምርጫ ዴሞክራሲ ዳብሮባታል በምትባለው አሜሪካ የዝረራ ድል በተደጋጋሚ ተከስቷል።ለፕሬዚዳንትነት በተደረገው ምርጫ በ1964ዓም ሊንደን ቢ ጆንሰን በ90.33% ሲያሸንፉ፤ በ1980 ሮናልድ ሬጋን ተፎካካሪቸው ጂሚ ካርተርን በ90.89%፤ ሪቻርድ ኒክሰን ደግሞ ጆርጅ ማክጋቨርንን በ1972 በተካሄደው ምርጫ በ96.65% አሸንፈዋል።

በቀጣይ ለዳግም ምርጫ የተወዳደሩት ሬጋን በ1984 ተፎካካሪያቸው ዋልተር ሞንዴልን በ97.58%፤ እንዲሁም በ1936 በተደረገ ምርጫ ፍራንክሊን ሩዝቬልት ተፎካካሪያቸውን በ98.49% ዘርረዋቸዋል።    

በሚቀጥሉት ቀናት ይፋ የሚሆነው የአገራችን ምርጫ ውጤትስ? ማነው አሸናፊው? ውጤቱስ ምን ዓይነት ይሆን? በዝረራ የተገኘ ውጤት ከሆነ ምላሻችን ምን ይሆናል? ምርጫ ቦርድን መጠራጠር? ወይስ ውጤቱን የሕዝብ ድምፅ መሆኑን አምነን መቀበል?

ዴሞክራሲያዊ የምርጫ ልምምድ የምንፈልገው ብቻ ሲያሸነፍ የምንቀበለው ሳይሆን የምንቃወመውም ሲያሸነፍ በፀጋ የመቀበል ልምምድን ይጠይቃል። ለፕሬዚዳንት ኬኔዲ ድምፁን እንዳልሰጠ የሚታወቅ ሰው በወቅቱ እንዳለው “አልረጥኩዎትም፤ ነገር ግን ቢሮውን ስለማከብር ፕሬዚዳንት ብዬ እጠራዎታለሁ” ብሏል። ተመሳሳይ ባለፀጋነት ከአገራችን የምርጫ ውጤት ይጠበቃል። የተመረጠው ወይም ያልተመረጠው ላይ ትኩረት ከማድረግ ይልቅ ድምፄ ዋጋ አለው በማለት በትጋት ድምጹን የሰጠው መራጭ ላይ በማድረግ ውጤቱን ማክበር ለአገር ይበጃል።

ጎልጉል፤ የድረገጽ ጋዜጣ

---

ይህ ርዕሰ አንቀጽ የ“ጎልጉል: የድረገጽ ጋዜጣ™” አቋም ነው።