መልስ ለዶ/ር በያን አሶባ ቃለ መጠይቅ

የተከበራችሁ አንባቢያን፤

ይህችን መጣጥፍ ለመከተብ የተነሳሁት የዶ/ር በያን አሶባን (የኦሮሞ ዴሞክራሲ ግንባር ቃል አቀባይ) ቃለ መጠይቅ ካደመጥኩ በኋላ ነው፤ አመለካከታቸው ብዙ መልካም አስተሳሰቦችን በውስጡ ያካትታል፤ መልካም የምላቸው አመለካክቶች የኢትዮጵያ ችግር መፈታት ያለበት እዛው ኢትዮጵያ ውስጥ መሆኑ፤ መሰረታዊ ለውጥ ማስፈለጉ፣ በሙሉ እከሌ ከእከሌ ሳይባል የፖለቲካ እስረኞች የመፈታትን ሃሳብ፣ የውጭው ትግል አጋዥነት እንጂ መሪ ቦታ መያዝ እንደማይገባው፤ የሚሉትን ሲሆን ትልቁ ተቃውሞዬ ወያኔን የሽግግሩ አካል ማድረጉ ላይ ነው፤ (በሰላምና እርቅ ሰበብ) ፍራቻቸው ወያኔ አጓጉል አወዳደቅ ከወደቀ አገሪቱ የማትወጣበት ችግር ውስጥ ትገባለች ነው፤ {አገሪቱ የማትወጣበት ችግር ውስጥ ከገባች ሰንብታለች}።

ወደ በያን አሶባ ማንነት ስመለስ ለዶ/ር ፍቅሬ ቶሎሳ በመለሱት ደብዳቤ እራሳቸውን ሲገልጹ እንዲህ ይላሉ ፡ Even pupils used to be coerced by their teachers to dump the names originally given to them by their parents and to assume a new in order to start the process of qualifying as an Ethiopian. It is this practice of demanding that individuals need to first die as Oromos, Sidamas, Walayitas, Kambatas, Hadiyas, etc. in order to be reborn as Ethiopians that sits at the heart of the political contestation in that country. And so long as being an Oromo and an Ethiopian are made incompatible, we have no choice but to either reject your Itophiyawinnet or suffer the imposed self-abnegation…. Beyan H. Asoba 5/29/13

ወደ አማርኛ ስንመነዝረው ተማሪዎች በአስተማሪዎቻቸው በወላጆቻቸው የተሰጣቸውን ስም ትተው ኢትዮጵያዊነትን ሊያሟላ የሚችል ስም እንዲያወጡ ይገደዳሉ፤ የዚህ አይነቱ አሰራር ነው እንደ ኦሮሞ፣ ሲዳማ፣ ወላይታ፣ ከምባታ ሀዲያ ያሉ ማንነቶች ሞተው እንደ ኢትዮጵያዊ እንዲወለዱ የሚያስገድደው፤ ስለዚህ ኦሮሞነትና ኢትዮጵያዊነት አብረው ስለማይሄዱ ወይ ኢትዮጵያዊነትን አሽቀንጥረን እንድንጥል አሊያም እራሳችንን ንቀን እንድንጥል እንሆናለን ይላሉ።

ጣሊያን አሁን ያላትን ቅርጽ ስትይዝ (ስትዋሃድ) በ 1861 መሆኑ ነው ዘመናዊ ጣሊያንኛን የሚናገረው ሕዝብ ቁጥር ከኗሪው 2.5% ነበር፤ ለዚህም ነው ከውህደት ታጋዮቹ አንዱና ዋንኛው ማሲሞ ዳዜሊዮ (Massimo d’Azegglio) ጣሊያንን መሰረተን ጣሊያኖችን ማዘጋጀት አለብን ያሉት።

ይህንን ምሳሌ መጥቀሴ አገር ሲመሰረት አካባቢውን የያዘው ሕዝብ ባህሉን፣ ቋንቋውን አመለካከቱን የያዘው አካባቢ ላይ እንዲሰራጭ ያደርጋል፤ ይህ የአሰራር ልምድ ሁሉም አገሮች ሲመሰረቱ የነበረ ነው፤ በአጼ ምኒሊክ ላይ ኢትዮጵያን ለማዋሃድ ያደረጉትን ጥረት በተጋነነ ሁኔታ ሲኮንኑ ይሰማል ፤ (አቦሳም የምኒሊክ Conquest የምኒሊክን ድል የኦሮሞ መሬት መውሰድ ማለታቸው ነው) ከግራኝ መሐመድ ወረራ በፊት የአማራ ግዛት የነበሩ በርካታ ቦታዎች በኦሮሞ ከተያዙ በኋላ ባሕላቸውም ሆነ ቋንቋቸው ስማቸውም ጭምር የኦሮሞዎች ሆኗል፤ {ፈጠጋር – አሩሲ፣ ደዋሮ– ጨርጨር፣ ወጂ– ሐይቆችና ቡታጅራ፣ ዳሞት – ወለጋ፣ ግራሪያ – ሰላሌ፣ እናሪያ -ኢሊባቡር፣ ቤተ አምሐራ – ወሎ፣ ሽንብራ ኩሬ – ቢሾፍቱ….የተሰመረባቸው የቀድሞ ስማቸው ነው በኦሮሞ ከመወረራቸው በፊት} (ተጨማሪ መረጃዎችን የኢትዮጵያ ታሪክ ከአቶ ከይልማ ዴሬሳ ህዳር 20/1959፤ የአጼ ሓይለስላሴ ታሪክ ከበሪሁን ከበደ መስከረም 21/1993 ሊያገኙ ይችላሉ)።

ይህንን እውነታ ግን ዛሬ አማራ ተነስቶ ከግራኝ በፊት የኔ ነበርና ቦታዬን መልሱ አይልምም ሊልም አይገባም የጨርጨር (የደዋሮ) ተወላጅ የሆኑት ዶ/ር በያን አሶባ የቀድሞው የኦነግ አመራር የነበሩ ናቸው፡{እራሳቸውን ሲገልጹም የኦነግ ውጤቶች ነን ይላሉ} በድርጅቱም ከተራ አባልነት እስከ ማእከላዊ ኮሚቴ ሃላፊነት ደርሰዋል፤ ይህ ድርጅት ከወያኔ ጋር በመመሳጠር በርካታ አሰቃቂ ወንጀሎችን የፈጸመ ድርጅት ነው፤ ኦነግን ከመካብ ባለፈ ስለሰራችው አሰቃቂ ወንጀሎች የጠቀሱት ነገር የለም፤ “በምኒሊክ ኮንከስትም ቢሆን ከ፻ አመት በላይ አብረን ኖረናል” ይላሉ ዶ/ር በያን፣ ካለፈው ድርጅቴ ያሁኑን የሚለየው ኦሮሞን ብቻ ሳይሆን ሌሎቹንም ያካተተ መሆኑ ነው፤ እኔን የሚደንቀኝ ለምንድን ነው ጎሰኞች የኢትዮጵያን ታሪክ ለነሱ ከሚመች ግዜ የሚጀምሩት፤ በአስራስድስተኛው ምእተ አመት አባ ባሕርይ ስለ ኦሮሞዎች የደረሱትን ዜናሁ ለጋላን ቢያነቡ ታሪኩን ሊረዱት ይችላሉ፤ መጽሐፉ በፐሮፌሰር ጌታቸው ሓይሌ በ 1995 ተተርጉሟል።

ወደ ተነሳሁበት አጀንዳዬ ስመለስ ለሚቀጥለው ለዘላቂው ሰላም ወያኔ መካተት አለበት ላሉት፣ የወንጀሉንም ተካፋይ ኦነግንም (የሚያሞግሱት የቀድሞ ድርጅታቸው) ስለሚጨምር ከዚህ በታች የተዘረዘሩትን ሕዝብ የሚያውቃቸውን እውነቶች ለማካፈል ነው።

የወጋ ቢረሳ የተወጋ አይረሳ ለማስታወስ ያህል

• December 2003 ፣ 424 አኙዋኮች (ጋምቤላ) ሲገደሉ 1600 አኙዋኮች ወ ደ ሱዳን ተሰደዋል፤ (This report is based on studies by the International Human Rights Clinic at Harvard’s Law School, UNICEF Ethiopia, Human Rights Watch, the United States Department of State )ይህንን ጭፍጨፋ እንዲካሄድ ያደረጉ የወያኔ ባለስልጣናት ዛሬም የድሎት ሕይወታቸውን እየቀጩ ነው፤
• በወያኔ መንግስት በራሱ ሪፖርት መሰረት በ 2007 በተደረገው ቆጠራ የአማራው ሕዝብ ቁጥር በ 2.5 ሚሊዮን ከተገመተው ቀንሷል፤ የተቀረው ጎሳ በ2.7% ሲያድግ የአማራው ቁጥር ግን በ1.7% ነው ያደገው፤ ምክንያቱን ግን ለማውቅ ጥረት አልተደረገም፤ ከተለያዩ ጥናቶች እንደምንረዳው ለሕዝቡ የመድሃኒቱ ምንነት ሳይነገረው የወሊድ መቆጣጠሪያ መድሃኒቶች ለወጣት ሴቶች በግዳጅ እየተሰጠ እንዲመክኑ ተደርጓል፤ ይህም የአማራውን ሕዝብ ቁጥር ለመቀነስ የተደረገ የወያኔ ሻጥር ነው፤
• በምራብ ሐረርጌ በሁለት አመት ግዜ ውስጥ ከ 40.000 ስዎች በላይ መተከል (ቤንሻንጉል ጉሙዝ) ተጨፍጭፈዋል፤ በተቀረው አካባቢ ከ 10 እስከ 20000 አማሮች ተገድለዋል፤
• አማሮች ከደረሰባቸው ጭፍጨፋ ሌላ ከተለያዩ አካባቢዎች እትብታቸውን ከቀበሩበት፣ ካደጉበት ቦታ ያለምንም ፍርድ ያፈሩትን ሃብት ጥለው እንዲሰደዱ ተዳርገዋል፤ ቤታቸው ንብረታቸው ተቃጥሏል፤ 1990/91 ከምራብ አሩሲና ምስራቅ ሸዋ 60000 አማራ፤
• በ 2000 አ.ም . 14000 ሰው ከወለጋ፤
• በ 2013 ከቤንሻንጉል ጉሙዝ፤

ይህ ሁሉ ግድያና ጭፍጨፋ ሲካሄድ በሟቹ መለስ ያለው አስተዳደርም ሆነ ያሁኑ ወያኔ ምንም አይነት እርምጃ ካለመውሰዱም ሌላ እንዲያውም በድብቅ ይረዳና ያበረታታም ነበር፤

• በቅርቡ ቢሾፍቱ (ደብረዘይት) የኢሬቻን በአል ለማክበር የተሰበሰቡ የኦሮሞ ተወላጆች በተደረግው ጭፍጨፋ ከ 500 በላይ የንጹሕ ኦሮሞዎች ደም በወያኔ ወታደሮች ደመ ከልብ ሆኖ ቀርቷል፤
• ርዋሳ ከደጋው ወልቃይት ጠገዴ ወረድ ብሎ የሚገኝ መንደር፤ በ 1986 ከ 500 ቤቶች በላይ እንዲቃጠሉ ተደርጎ ኗሪዎቹ ከተባረሩ በኋላ በ 1988 አዲስ ኗሪዎች ከትግራይ መጥተው እንዲሰፍሩ ተደርጓል።
• ታህሳስ 30/1982 አሶሳ በኦነግ 365 አማራዎች (ሴቶችን፣ሕጻናትን፣ሽማግሌዎችን ጨምሮ) ተገድለዋል፤
• 1984 ወለጋአንፊሎ ወረዳ 627 አማራዎች ተገድለዋል፤
• 1984 አርባጉጉ 96 አማራዎች ተገድልዋል፤
• ከ 1986 ጀምሮ ከዋልድባ ገዳም ድንበር ጀምሮ የተከዜ ወንዝ ኢያካለለው ወደ ምእራብ እስከ ሱዳን ድንበር የተንጣለለው እጅግ ለም በሆነው መሬት በመዝጋ ወልቃዪት ነዋሪ የነበሩትን የወልቃይትና ጠገዴ ተወላጅ ኢትዮጵያውያን ይህን ለም መሬት እንዲለቁ ተደርጎ ዛሬ አካባቢው በ ትግራይ ባለቤትነት ይተዳደራል፤
• በአዋጅ የህዝብ ፍላጎት ሳይጠየቅ የወልቃይት‹የጠገዴና የጠለምት ወረዳዎች በትግሪኛ ተናጋሪነት ሽፋን የትግራይ ክልል እንዲኦኑ ተደርጓል፤

{አንድን ሕዝብ ሆን ብሎ ከቀየው ማፈናቀልና የሌላ ጎሳ ተወላጆችን በምትኩ ማስፈር በዘር ማጥፋት (Genocide) ደረጃ የሚፈረጅ የዘር ማጽዳት (Ethnic cleansing) ወንጀል መሆኑን የተባበሩት መንግስታት ይደነግጋል፤Ethnic cleansing is the systematic forced removal of ethnic or religious groups from a given territory by a more powerful ethnic group, often with the intent of making it ethnically homogeneous.[1][page needed] The forces applied may be various forms of forced migration (deportation, population transfer), intimidation, as well as mass murder and genocidal rape.}

• ሙሰኝነትን አስመልክቶ ስናይ ታላላቅ የወያኔ ጀኔራሎች ያካበቱት ሃብት የአደባባይ ምስጢር ነው ( ለምሳሌ እነ ሌ/ጄ ጻድቃን፣ ጄኔራል ሳሞራ የኑስ፣ ሌ/ጄ ታደሰ ወረደ፥ ሌ/ጄ ገዛኢ አበራ፣ እያለ ይቀጥላል፤ የወታደር ቤቱን ስልጣን ስናይ አገሪቱ ውስጥ ሌላ ጎሳ የሌለበት ይመሰላል፤ በ1989 በአቶ መለስ ዜናዊ ትዛዝ በአዲስ አበባ ቦሌ አንደኛ ደረጃ መሬት 500 ካሬ ሜትር እንዲሰጣቸው ከመደረጉ ሌላ ብዝበዛው ያለምንም እንከን እንዲካሄድ አስተካክሎላቸዋል፤ እነዚህም ለሆዳቸው ያደሩ ጀኔራሎች ዋናው ተልኮአቸው ወያኔን ለዘለአለም ስልጣን ላይ ማቆየት ነው፤
• በውጪው አለም ከድሃዋ ሃገራችን ዘርፈው ለመስማት የሚሰቀጥጥ የብር መጠን ያካባቱ {ሟቹ መለስ ዜናዊ፣ አምባሳደር ብርሃኔ ገ/ክርስቶስ፣ አባዲ ዜሞ፣ ስብሃት ነጋ፣ የተሰደደው ተፈራ ዋልዋ፣ ሽመልስ ክዴ፣ አዲሱ ለገሰ፣ አባይ ጸሃዬ፣ ገነት ዘውዴ…….

እነዚህ ለአብነት ያህል የተጠቀሱ እንጂ ሙሉ መጽሐፍ ሊወጣው የሚችል ግፍ ያካሄደውን ወያኔ የለውጡ አካል ማድረግ በግል እምነቴ ትክክል አይደለም፤ በኦነግ ስር ይህንን ወንጀል የፈጸሙ በአዲሱ ማህበር ስም ስማቸውን ማጽዳትም አይችሉም፤ ዶ/በያን አቦሳም ለዚህ ሁሉ ኦነግ ለፈጸመው ወንጀል፣ ወንጀልነቱን አምነው፣ ይቅረታ ጠይቀው መለወጣቸውን በተግባርም ቢያሳዩን በአዲሱ አመለካከታቸው ላይ ቅሬታ አይኖረኝም፤

በኔ እምነት አብረን መኖር እንድንችል ሊሆን የሚገባው

1. ድርጅቶች በኢትዮጵያውነት ስር መሰባሰብ ይገባቸዋል፤ አማራው የኦሮሞ ደም የኔ ደም ነው፣ ኦሮሞው ጣና ኬኛ እያለ አብሮ ለመኖር ትግሉን ሲያካሄድ ለግል ጥቅማቸው የሚሯሯጡ ፖለቲከኞች የዘር-የጎሰኝነትን ወሬ ማራገብ ሊያቆሙ ይገባል፤ መረሳት የሌለበት ከ 80 በላይ ቋንቋዎች የሚነገርባት ታላቅ አገር መሆኗን ነው፤የተለያየ የፖለቲካ ፕሮግራም ያላቸው ድርጅቶች ሁሉንም ጎሳ ያካተተ ራእይ ሊነድፉ ይገባል፤

2. ኢትዮጵያ ውስጥ የሚኖሩ ጎሳዎች ሁሉ በኢትዮጵያ ክልል ውስጥ የመኖር፣ የመዘዋወር፣ ሃብት የማፍራት፣ የመነገድ ወዘተ እኩል መብት ሊኖራቸው ይገባል፤ የመብት መሰረቱ በግለሰብ ላይ ያተኮረ መሆን አለበት፤ ሁሉም ሃይማኖቶች የእኩል መብት ሊኖራቸው ይገባል፤ ግለሰቦች የሌላውን መብት እስካልተጻረሩ ድረስ የትኛውንም ሃይማኖትም ሆነ የፖለቲካ ድርጅት የመቀበል መብት ሊኖራቸው ይገባል፤

3. ኢትዮጵያ ብዙ ብሄሮችን እንዳካተተ ትልቅ አገር አንድ የጋራ ቋንቋ ሊኖራት ይገባል፤ በአሁኑ ሰአት በብዛት የሚነገረው ቋንቋ አማርኛ ነው (ጎንደር፣ ጎጃም፣ ከፊል ወሎ፣ ሰሜን ሸዋ፣ በመላው አገሪቱ በሚገኙ የከተማ ኗሪዎች፣ በመንግስትና በግል መስሪያ ቤቶች የሚሰሩ ሰራተኞች)፤ ይህ ቋንቋ በብዛት መነገሩ ብቻ ሳይሆን ኢትዮጵያን ብቻ ሳይሆን መላ አፍሪካን ሊያኮራ የሚገባ የራሱ የሆነ (ግእዝ) ፊደላትና ቀን መቁጠሪም ስለአለው አመቺነቱ የማያጠራጥር ነው፤

4. ሌሎች በብዛት የሚነገሩ የአገሪቱ ቋንቋዎች በያሉበት አካባቢ እንደሁለተኛ የስራ ቋንቋ የሚያድጉብት መንገድ መፈለግና ስራም ላይ እንዲውሉ ጥረት መደረግ አለበት

ታዛቢው ነኝ ከሆላንድ (kasbeg@gmail.com)

“ጎልጉል፡ የድረገጽ ጋዜጣ የሕዝብ” እንደመሆኑ በ“የኔ ሃሳብ (Opinion)” ዓምድ ሥር የድርጅቶችና የማንኛውም ግለሰብ ነጻ ሃሳብ የሚስተናገድ ሲሆን ከአንባቢያን የሚላኩልን ጽሁፎች በጋዜጣው የአርትዖት (ኤዲቶሪያል) መመሪያ መሠረት ያለ መድልዖ በዚህ ዓምድ ሥር ይታተማሉ። ይህ በጎልጉል የድረገጽ ጋዜጣ በ“የኔ ሃሳብ (Opinion)” ዓምድ የታተመ ጽሁፍ የጎልጉል የድረገጽ ጋዜጣ^™ አቋም ሳይሆን የጸሃፊው ነው።