ፕሬዚዳንታዊ ምርጫን በፍርድቤት ውድቅ በማድረግ ኬኒያ ከአፍሪካ ቀዳሚ ሆነች!

• “ፍርድ ቤቶች በነጻነት እንዲሠሩ ከተለቀቁ ፍትሕ ይበየናል”
• “ሁለቱም ተወዳዳሪዎች ውሳኔውን በመቀበል ለአገራቸው አኩሪ ተግባር ፈጽመዋል” ኦባንግ ሜቶ
• “ዛሬ በአፍሪካ ታላቅ ፍትኅ ተፈፀመ” ራይላ ኦዲንጋ

በኬኒያ በቅርቡ የተካሄደውን ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ በርካታ ችግሮች የገጠሙትና በአገሪቱ ሕግጋት መሠረት ያልተካሄደ ነው ሲል የኬኒያ ጠቅላይ ፍርድቤት ውጤቱን ውድቅ አድርጎታል፡፡ ከምርጫው ከመጀመሩ በፊት የኬኒያን ፖለቲካ በቅርቡ የሚከታተሉት ኦባንግ ሜቶ የፍርድ ቤቱን ውሳኔ በማድነቅ “ፍርድ ቤቶች በነጻነት እንዲሠሩ ከተደረጉ በምዕራቡ ዓለም ብቻ ሳይሆን አፍሪካም የሕግ የበላነይትና ፍትህ ይሰፍናል፤ ሁለቱም ተወዳዳሪዎች፤ ራይላ ኦዲንጋ ከአመጽ ይልቅ በሥርዓት ጥቄያቸውን ለፍትሕ አካል በማቅረባቸው፤ ኡሁሩ ኬኛታ ደግሞ ለፍርድ ቤቱ ውሳኔ እገዛለሁን ማለታቸው የሚደነቁ ናቸው፤ ለአገራቸውም አኩሪ ተግባር ፈጽመዋል” ብለዋል፡፡ ተቀናቃኙ ተወዳዳሪ ራላ ኦዲንጋ ውጤቱን አስመልክተው “ዛሬ በአፍሪካ ታላቅ ፍትኅ ተፈፀመ” ብለዋል፡፡

ዜናውን አስመልክቶ የአሜሪካ ድምጽ ሬዲዮ ያጠናቀረው ዘገባ እንዲህ ይነበባል፤

ነሐሴ 2 / 2009 ዓ.ም. በተካሄደው የኬንያ ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ ተቀማጩ ፕሬዚዳንት ኡሁሩ ኬንያታ ማሸነፋቸው በምርጫ ኮሚሽኑ ቢታወጅም የተመራጩ ፕሬዚዳንት ተቀናቃኝ የሆኑት ራይላ አሞሎ ኦዲንጋ ውጤቱን እንደማይቀበሉ በማሳወቅ ለሀገሪቱ ጠቅላይ ፍርድ ቤት አቤቱታ አስገብተው ነበር።

የዛሬውን የፍርድ ቤቱን ውሣኔ ያስተላለፉት ዳኛ ዴቪድ ማራጋ የሃገሪቱ የምርጫ ቦርድ ፕሬዚዳንታዊ ምርጫውን ህገመንግሥቱና የሃገሪቱ የምርጫ ሕግ በሚያዝዙት መሠረት ባለማካሄዱ ውጤቱ ውድቅ መደረጉን አስታውቋል።

“ነኀሴ 2/2009 ዓ.ም. የተካሄደው ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ፤

“አንደኛ፤ የሀገሪቱ ህገመንግሥትና ሌሎች የሀገሪቱ የምርጫ ህጎች በሚያዝዙት መንገድ ባለመካሄዱ የምርጫ ውጤቱ ተሽሯል።

“ሁለተኛ፤ የምርጫው ውጤት በዚህ አዋጅ በመሻሩ “ተመራጭ ፕሬዚዳንት” ተብሎ የታወጀው በይፋ እንዲነሳ ተወስኗል።

“ሦስተኛ፤ የሀገሪቱ ህገመንግሥት አንቀፅ 143 ና የሀገሪቱ ምርጫ ህግ በሚያዝዙት መሠረት የመጀመሪያው ተከሳሽ በ60 ቀናት ውስጥ አዲስ ምርጫ በጥንቃቄና ሂደቱ ሊረጋገጥ በሚቻልበት መንገድ እንዲያካሂድ ትዕዛዝ ተሰጥቶታል።

“የምርጫውን ማካሄጃ ወጭ በተመለከተ እያንዳንዱ የፖለቲካ ፓርቲ የራሱን ወጭ የሚሸፍንበትን መንገድ ይፈልግ” ብለዋል ዳኛው።

ዳኛው ማራጋ አክለው ስለዛሬው ውሣኔ የኬንያ ህግ በሚያዝዘው መሠረት ሙሉ መረጃ በ21 ቀናት ውስጥ ለህዝብ ይፋ እንደሚደረግ ገልፀዋል።

ነኀሴ 2 ተካሂዶ የነበረው የኬንያ ምርጫ በተለይ የፕሬዚዳንታዊ ምርጫው ድምፅ ቆጠራና ውጤቱንም ይፋ የማድረጉ አሠራርና ሂደት ተቃውሞ ገጥሞት የነበረ ሲሆን የኡሁሩ ኬንያታ ተቀናቃኝ የሆኑት ራይላ ኦዲንጋ የፕሬዚዳንታዊው ምርጫ ውጤት እየተገለፀ በነበረ ጊዜ በሃገሪቱ ዋና የምርጫ ማዕከል እየተላለፉ የነበሩት ውጤቶች ምርጫ ጣቢያዎች ላይ ካሉት ውጤቶች ጋር እየተስተያዩ አልነበረም ሲሉ ቅሬታ አሰምተው ነበር።

ሚስተር ኦዲንጋ የኬንያ ጠቅላይ ፍርድ ዛሬ ውሣኔውን ከሰጠ በኋላ ባደረጉት ንግግር “ዛሬ በአፍሪካ ታላቅ ፍትኅ ተፈፀመ” ብለዋል።

“ዛሬ በአፍሪካ ዴሞክራሲ ውስጥ ለመጀመሪያ ጊዜ ፍርድ ቤት ፍትሃዊ ያልነበረን የፕሬዚዳንታዊ ምርጫ ውጤት እንዲሻር ወስኗል። ይህ ውሣኔ በጣም ታሪካዊ ነው። ይህንን ፍትሃዊ ብያኔ ለኬንያ ህዝብ የሠጡትን ዳኞች በጣም ላመሰግን እወዳለሁ። የህግ ጠበቆቻችንንና መረጃ በመሰብሰብ የተባበሩትን የኬንያ ወጣቶችንም በዚህ አጋጣሚ በጣም ማመስገን እፈልጋለሁ። እኛ በምርጫ ቦርዱ ላይ አሁን ባለበት አቋሙ ምንም እምነት የለንም። እንዲያውም ብዙዎቹ ከፍተኛ ወንጀል ስለፈፅሙ በህግ ሊጠየቁ ይገባል እንላለን። ስለዚህ እነዚህ የምርጫ ቦርድ ኃላፊዎች ህግ ፊት ቀርበው በኬንያ ህዝብ ላይ ለፈፀሙት አስፀያፊ ተግባር እንዲከሰሱ እንጠይቃለን” ብለዋል።

ፕሬዚደንቱ ኡሁሩ ኬንያታ የዛሬውን የፍርድ ቤቱን ውሳኔ ከሰሙ በኋላ ውሣኔውን በግል ቢቃወሙም ለመቀበል ግን ዝግጁ መሆናቸውን ገልፀዋል።

“ዛሬ በተሰጠው ውሳኔ በግሌ አልስማማም፤ ግን አከብረዋለሁ። ፍርድ ቤት የራሱን ውሣኔ አሳልፏል፤ ማክበር አለብን። በተጨማሪም ኬንያዊያን አሁንም ደግሜ በሰላም እንድትነጋገሩ እጠይቃችኋለሁ። እናንተ ዘንድ አንዳች ጥፋት የለም። ስለዚህ ጎረቤቶቻችሁ ሁሌም ጎረቤቶቻችሁ ናቸው። ሁሌም የሚያስፈልጓችሁ ሰዎች ቢኖሩ እነርሱ ናቸው። እኔና የኔ ምክትል ወደ ህዝብ ተመልሰን ለመወዳደር ዝግጁ ነን” ብለዋል። (የአሜሪካ ድምጽ ሬዲዮ)

የኬኒያን ፖለቲካ በቅርብ የሚያውቁትና በተለይ ምርጫውን በቅርብ ሲከታተሉ የነበሩት የአዲሲቷ ኢትዮጵያ የጋራ ንቅናቄ ዋና ዳይሬክተር አቶ ኦባንግ ሜቶ ከጎልጉል ጋር ባደረጉት አጭር ቃለምልልስ በፍርድ ቤቱ ውሳኔ መርካታቸውን ገልጸዋል፡፡ “ምዕራባውያን ለኦዲንጋ ውጤቱን እንዲቀበል ሲገፋፉት ነበር፤ ለአፍሪካ ምርጫ ይህ በቂ ነው፤ ወደፊት በሒደት ይስተካከላል፤ ሽንፈትህን ተቀበል፤ ህዝቡን ለዓመጽ አታነሳሳ፤ … ሲሉት ነበር፤ ሆኖም ኦዲንጋ በሰላማዊ መንገድ ለፍትህ አካላት ጉዳዩን አቅርቦ ውሳኔውን ለመቀበል በመወሰኑ በጣም አደንቀዋለሁ” ብለዋል፡፡

“ፍርድ ቤቶች ከፖለቲካ ተጽዕኖ ነጻ ሆነው በነጻነት እንዲሠሩ ከተደረጉ ፍትህ መስፈኑ፤ የሕግ የበላይነት በአፍሪካም እንኳን ቢሆን መረጋገጡ የማይቀር ነው” ያሉት “ጥቁሩ ሰው” ኦባንግ “ፍትሕ በምዕራቡ ዓለም ብቻ ሳይሆን በአፍሪካም መተግበር ይችላል፤ እንዲያውም ምዕራባውያን ከአፍሪካ ላይ ዓይናቸውን ቢያነሱ ለራሳቸው የሚሆን ትምህርት ከአፍሪካ ሊያገኙ ይችላሉ” ብለዋል፡፡ ከዚህ ጋር አያይዘው የዛሬ 17ዓመት አካባቢ በአሜሪካ በተደረገው ፕሬዚዳንታዊ ምርጫ አል ጎር ማሸነፋቸው እየታወቀ ጠቅላይ ፍርድቤቱ አሸናፊነቱን ለጆርጅ ቡሽ አሳልፎ መስጠቱ አስታውሰዋል፡፡

ዓለም አቀፍ ታዛቢዎች የተባሉት አሜሪካዊውውን ጆን ኬሪን ጨምሮ ሌሎችም በጣም ሰላማዊና ፍትሐዊ ምርጫ ያሉትን የኬኒያውን የምርጫ ሒደት የራሷ አገር ፍርድቤት “በምርጫ ሕግ መሠረት ያልተከናወነ” በማለት ውድቅ ማድረጉ ዓለምአቀፍ ታዛቢ እየተባሉ ምርጫ የሚከታተሉትን ታላቅ ትዝብት ውስጥ ከትቷቸዋል፡፡

በዓለማችን የተለያዩ አገራት ማለትም በኦስትሪያ፣ በማልዲቭ፣ በዩክሬይንና በሌሎች አገራት በፍርድቤት ምርጫ ውድቅ ተደርጎ የሚውቅ ቢሆንም በአፍሪካ በዚህ መልኩ የምርጫ ውጤት ውድቅ በማድረግ የሕግ የበላይነትን ያረጋገጠች አገር በመሆን ኬኒያ ቀዳሚነቱን ወስዳለች፡፡ ይህ የኬኒያ ጠቅላይ ፍርድ ቤት ውሳኔ እንደ ሰሜን ኮሪያ ኮሙኒስት ፓርቲ የራሱን የምርጫ ቦርድ አቋቁሞ፣ ራሱ ለብቻው ተወዳድሮ፣ እንደ ሚኒስትሪ ውጤት መቶ በመቶ አሸንፌአለሁ ለሚለው ህወሓት/ኢህአዴግ ቅስም ሰባሪ፤ አንገት አስደፊ ውሳኔ ነው ተብሏል፡፡ (ፎቶ @Public Domain)

ማሳሰቢያ፤ በተለይ በስም ወይም በድርጅት ስም እስካልተጠቀሰ ድረስ በጎልጉል የድረገጽ ጋዜጣ^® ላይ የሚወጡት ጽሁፎች በሙሉ የጎልጉል የድረገጽ ጋዜጣ^®ንብረት ናቸው፡፡ ይህንን ጽሁፍ ለመጠቀም የሚፈልጉ ሁሉ የዚህን ጽሁፍ አስፈንጣሪ (link) ወይም የድረገጻችንን አድራሻ (https://www.goolgule.com/) አብረው መለጠፍ ከጋዜጠኛነት የሚጠበቅና ህጋዊ አሠራር መሆኑን ልናሳስብ እንወዳለን፡፡